به گزارش خبرایران از حوزه هنری، سومین نشست از سلسله‌نشست‌های هنر و توسعه، با موضوع "اقتصاد فردی هنرمند، اقتصاد منطقه‌ای و كلان" چهارشنبه دهم دی ۱۳۹۳ در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.
دكتر پیروز ارجمند، مدیر كل دفتر موسیقی وزارت ارشاد اسلامی، عضو شورای مركزی كانون آهنگسازان خانه سینما و عضو كمیسیون ملی یونسكو در این نشست به پیشینه اقتصاد در هنر اشاره كرد و گفت: انسان‌های اولیه بدون این كه نگاه اقتصادی داشته باشند، اثر هنری خلق می‌كردند اما رفته رفته با شروع مدنیت، فروش آثار هنری و حمایت توسط دولتمردان و اشراف هم از هنر شروع شد به طوری كه كمتر زمانی بوده است كه اشرافیت، نقشی در پیشبرد اقتصادی هنر نداشته باشد. در ابتدای مسیحیت، موسیقی در قیمومیت كامل كلیسا بود و بیشتر با جنبه‌های اقتصادی بود كه موسیقی در كلیسا ساخته و نواخته می‌شد، رفته‌رفته عده‌ای از اشراف اعلام كردند كه ما به كلیسا پول می‌دهیم ولی اجازه بدهید آهنگسازی از انحصار كلیسا خارج شود و به این ترتیب یك جایگزینی در استفاده از موسیقی صورت گرفت. در عین حال، می‌بینیم كه دولت‌ها همواره نقش كمرنگ‌تری در حمایت از هنر داشته‌اند و چه بسا سیاست‌ها طوری بوده كه در جهت حمایت از هنرمندان نبوده است.
وی با بیان این كه اقتصاد هنر با اقتصاد جهانی ناسازگار است، ادامه داد: اقتصاددان‌ها تمایل و توجهی به جنبه‌های اقتصادی هنر ندارند چراكه به اعتقاد آنها هر محصول در صورتی موثر شناخته می‌شود كه مولد اندیشه یا یك محصول دیگر باشد و سود اقتصادی داشته باشد، آنها به سود معنوی توجهی ندارند در حالی كه یك اقدام هنری شاید توجیه اقتصادی نداشته باشد اما جنبه‌های معنوی آن را نباید از یاد برد.
مدیر كل دفتر موسیقی وزارت ارشاد اسلامی همچنین گفت: آیا اثر خلاقه هنرمند به عنوان كار شناخته می‌شود؟ چه نوع ضمانت، بیمه، امنیت شغلی و ... برای هنرمند در نظر گرفته شده است؟ امروزه تنها سه انجمن صنفی هنری در وزارت كار ثبت شده كه بسیار ناچیز است و باید به عدم امنیت شغلی هنرمندان توجه كرد.
ارجمند كه پیش از این مدیر مركز موسیقی حوزه هنری بوده است، گفت: یكی از عوامل مهم در قیمت‌گذاری آثار هنری، شرایط رسانه‌ای و اجتماعی است كه نقش موثری در این قضیه دارند ضمن این كه منتقدین در اقتصاد هنر نقش تعیین‌كننده‌ای دارند. امروزه یكی از مواردی كه هنر را تهدید میكند، عدم آگاهی و عدم رشد خرد جمعی است.
پیوستن به قانون جهانی كپی‌رایت، صنعتمان را فلج میكند
دكتر پیروز ارجمند با اشاره به این كه ما هنوز عضو كپی‌رایت جهانی نیستیم، گفت: با این كه این كار برای كشورها منافع زیادی دارد اما من معتقدم این كار در وضعیتی كه داریم برای ما چندان مناسب نیست چرا كه مستلزم قواعدی است كه ما نمی‌توانیم به دلایل گوناگون از جمله تحریم آنها را اجرا كنیم. این كار برای ما بیشتر هزینه خواهد داشت تا منفعت، این كار مستلزم این است كه ما سالانه مبلغی را بپردازیم، این در حالی است كه سهم ایران در اقتصاد هنر جهانی به قدری ناچیز است كه نیازی نیست پول بدهیم تا از منافعی كه نداریم بخواهیم دفاع كنیم. این را قبول داریم كه این كار منافع اقتصادی هنرمندانی كه جهانی كار می‌كنند را در معرض خطر قرار می‌دهد اما ما چند هنرمند جهانی داریم؟ بنابراین معتقدم پیوستن ما به قانون جهانی كپی‌رایت، صنعت ما را فلج خواهد كرد.
وی درباره اقداماتی كه می‌توان برای حمایت از اقتصاد هنر در كشورمان انجام داد، گفت: یكی از این موارد این است كه به میراث معنوی و دفاع از آن در عرصه‌های جهانی توجه شود. یكی دیگر از كارهایی كه می‌توان انجام داد این است كه مانند سایر كشورها، قیمت‌گذاری كالاها و خدمات هنری بر اساس كیفیت آثار باشد به عنوان مثال در كشورهای دیگر، قیمت سی‌دی‌ها متفاوت است و بر اساس كیفیت هنری آنها و میزان هزینه‌كردشان قیمت‌گذاری می‌شوند در حالی كه در كشور ما اینطور نیست.
دكتر ارجمند همچنین اظهار كرد: نقش نظارتی دولت‌ها بر روند جریان هنری موثر است اما در ایران بیش از این كه جنبه حمایتی وجود داشته باشد، جنبه نظارتی و ممیزی دارد. ضمن این كه در تمام دنیا، فرهنگستان‌ها وظیفه شناسایی و حمایت از هنرمندان را به عهده دارند اما در كشور ما این كار صورت نمی‌گیرد، قرار بوده وزارت ارشاد این وظیفه را داشته باشد كه بیشتر از حمایت در حال نظارت است بنابراین نیاز داریم كه نهادها را بازتعریف و ایجاد كنیم، مانند حوزه هنری كه در نیروسازی و حمایت از هنرمندان وارد فعالیت شد.
هنرمندان باید با دنیا ارتباط برقرار كنند
مدیر كل دفتر موسیقی وزارت ارشاد اسلامی به نقش خود هنرمندان هم در معرفی توانایی‌هایشان اشاره و اظهار كرد: امروز نحوه معرفی توانایی‌ها در دنیای جدید متفاوت شده است. هنرمندان باید بتوانند متناسب با رشد و توسعه اقتصادی و فرهنگی، حركت كرده و توانایی‌ها و هنرشان را معرفی كنند اما می‌بینیم كه متاسفانه اغلب آنها با دنیای رسانه آشنا نیستند؛ به عنووان مثال الان چند درصد هنرمندان ما وبسایت اختصاصی دارند، چند درصد آنها در اتفاقات و مسابقات جهانی شركت می‌كنند یا حتی از آنها مطلع می‌شوند؟ ارتباط نداشتن ما با دنیا و ضعیف بودن ارتباطاتمان در این عرصه، هنرمندان ما را ناشناخته باقی می‌گذارد.
وی در ادامه بیان كرد: دولت‌ها از طرق مختلف می‌توانند اقتصاد هنر را تقویت كنند. در فرانسه كارت‌های یارانه هنری به افراد داده می‌شود و آنها می‌توانند با استفاده از این كارت‌ها به طور رایگان از خدمات هنری در این كشور بهره‌مند شوند یا این كه درصدی از درآمد صنایع به هنر اختصاص پیدا كند می‌تواند اتفاق مهمی باشد به شرط آن كه به درستی در كشورمان اجرا شود.
ارجمند تاكید كرد: دولت‌ها باید این را بدانند كه دیپلماسی فرهنگی بسیار موثر است و فرهنگ و هنر امروزه می‌توانند پیش‌قراول بسیاری از عرصه‌ها باشند بنابراین لازم است به طور جدی به این مساله پرداخته شود و از آنجا كه توسعه پایدار در هنر مهم است، در سند توسعه مورد توجه قرار بگیرد و از الگوی كشورهایی كه تشابهاتی با ما دارند بهره گرفته شود.
مدیر كل دفتر موسیقی وزارت ارشاد اسلامی در پایان با خبر دادن از این كه سند توسعه موسیقی كشور در حال تدوین است، گفت: با این سند و اگر این موضوع را به یك سند بالادستی تبدیل كنیم، می‌توان برنامه‌ریزی‌های موثری در حوزه موسیقی انجام داد. لازم است كه هنر در كشور ما جدی گرفته شود، پدیده مرتضی پاشایی نشان داد اقتصاد موسیقی، اقتصاد پرباری است و نیازمند این هستیم كه بتوانیم با راهكارهای درست از این ظرفیت‌ها استفاده كنیم.