خبر ایران : درحالی مشعل دومین چاه میدان نفتی میدان نفتی واقع در بخش ایرانی دریای خزر روشن شده است که برآوردهای جدید حاکی از آن است که میدان نفتی سردارجنگل که قبلا از قابلیت برداشت 500 میلیون بشکه نفت از آن خبر داده شده بود، وضع بهتری دارد.
به گزارش ایران نیوز24، کارشناسان و متخصصان حفاری صنعت نفت معتقدند، حفاری در آب های عمیق بسیار سخت تر و پیچیده تر از آب های کم عمق است و نیاز به تخصص فراوان دارد که اکنون با توجه به
تخصصی که در کشور به وجود آمده متخصصان حفاری کشور با باشگاه کشورهای صاحب حفاری در آب هاب عمیق ورود کرده اند
. اما ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که استحصال نفت از آب ههای عمیق به مراتب سخت تر و پیچیده تر از تولید از چاه های خشکی و آب های کم عمق است که با توجه به نبود فناوری های مربوطه در ایران، این اقدام به مطالعات گسترده نیاز دارد
. در هر حال اکنون بعد از گذشت 2 سال از تاریخ شروع حفاری میدان سردار جنگل اهداف توسعه ای این میدان مشخص شد و مشعل چاه دوم هم روشن شد
.
کشف میدان نفتی خزر
ساعت
21 روز بیستم اردیبهشت سال 91 روزی تاریخی در تقویم صنعت نفت ایران است
. آغاز فوران نفت ار دریای خزر، میدانی که بعدها سردار جنگل نام گرفت و امیدهای فراوانی را برای ایران به وجود آورد. قبل از شناسایی دقیق منابع هیدرو کربوری این میدان، از سوی مسوولان وقت وزارت نفت ابتدا اعلام شد که این میدان گازی است اما بعدها با مطالعات دقیق تر مشخص شد که این میدان نفتی است و 2 میلیارد بشکه ذخایر نفت قابل استحصال با درجه
api 38 دارد که با احتساب ضریب بازیافت 25 درصد، 500 میلیون بشکه آن قابل استحصال است
. اگرچه اکنون نیز این عدد با مشخص شدن نتایج حفاری اکتشافی چاه دوم بیشتر تخمین زده می شود. اما باید در نظر داشت برداشت نفت از میدان بزرگ سردار جنگل تفاوت بسیاری با دیگر میدان های دریایی کشور دارد و آن هم قرارگیری این میدان در آبهای عمیق دریای خرز است
. این درحالیست که عمیق ترین قسمت خزر 1025 متر است و عمیق ترین قسمت خلیج فارس تا 90 متر عمق دارد
.
مطالعات برای کشف نفت در خزر
در فاصله سال های 1999 تا 2000 میلادی با هدف مطالعه جامع در بخش ایرانی خزر کنسرسیومی متشکل از سه شرکت صاحب نام «شل»، «لاسمو»، «وبااویل» به همکاری نفت خزر تشکیل شد که در نتیجه آن یک گروه تحت عنوان گروه مطالعاتی خزر جنوبی شروع به کار کرد که مهمترین دستاورد آن معرفی ناحیه عمیق بخش ایرانی دریای خزر به عنوان منطقه دارای طرفیت مطلوب بود
. یکی از اهداف این گروه پی بردن به این مساله بود که آیا می توان از بخش ایرانی دریای خزر انتظار یک سیستم نفتی متشکل از (سنگ منشا، سنگ مخزن و پوش سنگ) را داشت یا خیر که با بررسی های انجام شده پاسخ این سوال مثبت تشخیص داده شد و در طول
22 ماه، 10 هزار کیلومتر اطلاعات لرزه ای دوبعدی برداشت شد
.
مقایسه اطلاعات با چاه های نفتی آن طرف آب های خزر
این گروه مطالعاتی همچنین اطلاعات مربوط به 26 چاه حفاری شده در کشور های آذربایجان و ترکمنستان را بررسی کردند و ارتباط میان سازندهای موجود در چاه های مختلف این کشور و چاه های حفر شده در ایران را مقایسه کردند. همچنین مطالعات ژئوشیمیایی نشت های نفتی و بررسی همخوانی میان این نشت ها و سنگ منشاهای موجود در کشورهای مجاور از دیگر فعالیت های این گروه بود و در نهایت با انجام مطالعات زمین شناسی و ژئوفیزیک 86 ساختار زمین شناسی در دریای خزر کشف شد که 46 ساختار آن از وضعیت بهتری برخوردار بودند و از میان آن ها نیز هشت ساختار منتخب در اولویت مطالعات جامع برای اکتشاف و تولید قرار گرفتند
.
در همین راستا از بهمن ماه 88 عملیات حفاری روی یکی از این هشت بلوک اولویت دار انجام شد که نتیجه آن کشف میدان هیدروکربوری سردار جنگل در آب های عظیم دریای خزر بود.
مخاطرات زمین شناسی و معضل کار در دریاهای عمیق
این اکتشاف، زمانی اهمیت دو چندان می یابد که به وجود مخاطرات زمین شناسی از جمله جریان های موجود در کف بستر دریا و وجود آب های پر فشار کم عمق، سیستم گسلی پیچیده و فعال، گاز های کم عمق و سرعت رسوب گذاری بالا که سبب تولید لایه های با فشار سازندی بحرانی و غیر عادی می شود به عنوان معضلات کار در دریاهای عمیق توجه کنیم . نبود چاه یا میدان های نفتی مجاور به منظور انجام عمل تطابق مهمترین چالش کار زمین شناسان ایرانی عملیاتی در بخش ایرانی حوضه خزر است.
عملیات جا به جایی سکوی نیمه شناور امیر کبیر
پس از حفر اولین چاه در دریای خزر و کشف میدان سردار جنگل مقرر شد که سکوی نیمه شناور امیرکبیر جهت اکتشاف و دست یابی به منابع هیدروکربنی جدید به موقعیت از پیش تعیین شده ای منتقل شد. با جا به جایی هشت لنگر سکوی امیر کبیر به وسیله شناور های کاسپین به موقعیت جدید منتقل و در ادامه لنگر هایی که به بویه متصل بودند به سکو متصل شده و عملیات تثبیت سکو در موقعیت جدید نهایی شد. این عملیات به مدت 36 روز شبانه روزی انجام گرفت.
روشن شدن مشعل چاه دوم
پس از پایان عملیات حفاری چاه اکتشافی دوم سردار جنگل تا عمق 3500 متری دریای خزر، آزمایش های جریان دهی نفت از چاه با موفقیت به پایان رسید و تمامی اهداف حفاری اکتشافی - توصیفی چاه دوم در این عملیات محقق و به ثبت رسید. در عملیات های مزبور، اطلاعات فشار، دما، میزان نفت و نسبت گاز به نفت کسب و نمونه گیری های سطحی از گاز و نفت و دیگر پارامترهای تولید اخذ شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که عمده مشخصات نفت تولیدی در چاه شماره دو، با ویژگی های نفت تولیدی در آزمایش چاه اول میدان سردار جنگل از جمله شاخص نفت API مشابهت دارد.انجام آزمایش های جریان دهی در سه لایه مختلف مخزن، یکی از ویژگی های عملیات آزمایش چاه دوم نسبت به چاه اول میدان سردار جنگل است. ضمن آنکه چاه دوم بسیار عمیق تر چاه اول که در عمق 2500 متری حفاری شده است.