فروتن: كنش خلاق را باید میان طراحان احیا كرد

به گزارش خبرایران از حوزه هنری، پیام فروتن كارشناس كارگاه «رابطه كارگردان با طراح و طراحی صحنه در تئاتر» كه صبح امروز جمعه25 مهر در سالن اوستا برگزار شد، گفت: طراحان تئاتر باید از دو روش به طراحی متن نمایشنامه بپردازند. ابتدا متن تحلیل شود سپس به زمان و مكان برسیم و در انتها فضا را ترسیم كنیم . در حالتی دیگر از درك فضا به زمان و مكان و سپس به تحلیل برسیم.

وی در این رابطه به ذكر مثالی از یك كارگردان انگلیسی در خصوص فرایند خوانش متن اشاره و عنوان كرد: طراح صحنه مثل بازرس صحنۀ جرم می ماند. همانطور كه بازرس پس از بررسی صحنۀ جرم و جمع كردن شواهد و داده های خود به نتیجه می رسد طراح نیز با درك متن و بررسی آن باید به ارائۀ یك طرح خوب و متناسب با متن نمایشنامه می رسد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: بعضی از كارگردانان تئاتر فرانسوی نیز معتقد هستند كه اگر طراح صحنه متن را بیش از یكبار بخواند، وارد فضای تحلیل می شود كه این موضوع فقط در حیطۀ كارگردان و نمایشنامه نویس قرار دارد و طراح نباید وارد این فضا شود.

وی متذكر شد: در فضا سازی باید به تحلیل برسیم كه دو حالت دارد یا منجر به نتیجه خوشایند خواهد شد یا اینكه در راستای تحلیل كارگردانی به نتیجۀ خوبی ختم نمی شود.

فروتن با ذكر مثالی از كانزیسكی به این نكته اشاره كرد: اثر آبستره ای كه خلق می شود می تواند احساسات مختلفی را در مخاطب ایجاد كند كه این موضوع نیز در خصوص طراح صحنه جامعیت دارد و او نیز با خلق صحنۀ نمایش احساسات متفاوتی را در مردم بوجود می آورد.

وی به ذكر نكته ای از مرحوم سمندریان در خصوص تفاوت تئاتر با زندگی اشاره و اظهار داشت: استاد معقتد بودند زندگی واقعیت است در حالیكه تئاتر مفهومی است از زندگی كه به آن  پر وبال داده شده است.

فروتن ادامه داد: در طراحی یك اثر ابتدا ایده ای به ذهن طراح می رسد و سپس اسكیس (طرح اولیه) را آماده می كند و بعد از آن با كارگردان به تبادل نظر می پردازد و در رابطه با اشتراكات و نقاط ابهامی كه وجود دارد به یك اجماع می رسند. سپس طراح باید شروع به ساخت ماكت كند و در جلسه ای كه با حضور سایرعوامل گروه برگزار می شود از نظرات آنها استفاده كند.

وی افزود: یكی از مشكلات طراحان صحنه این است كه به ایده می رسند ولی در ادامۀ كار آن را رها می كنند در حالیكه می شود با پرورش دادن آن به نتیجۀ خوبی رسید.

وی ادامه داد: همانطور كه بازیگر با تمرین های مداوم و مكرر به تكامل می رسد طراح نیز با انتقال این نظرات می تواند در وسایلی كه ربطی به میزانسن(صحنه آرائی) ندارند، تغییراتی جزئی دهد.

فروتن با تأكید بر اینكه  طراح باید ازدادن شعار پرهیز كند گفت: طراح صحنه نباید خیلی آشكار المانهایش را برای مخاطب به نمایش بگذارد. همانطور كه ما از مواج بودن یا آرام بودن آب پی می بریم كه كف آن سنگی  یا ماسه ای است، طراح نیز باید با طرح خود در ارائه حس معنایی مورد نظرش به مخاطب تلاش كند. 

این مدرس دانشگاه در بخشی دیگر از صحبت هایش سبك را امری شخصی دانست ومتذكر شد: سبك متعلق به خود اشخاص است و هر كسی نمی تواند مثل دیگری كار كند واگر این امر صورت گیرد تقلید به حساب می آید.

این طراح صحنه  با بیان اینكه طراحی مینیمالیست (ساده گرائی) یكی از روش هایی است كه با به كارگیری آن می توان به یك طرح خوب رسید، عنوان كرد: برای رسیدن به مینیمالیست باید جزئیات اضافی حذف شود و با استفاده از المان های اصلی و ضروری و حذف سایر چیزهایی كه ممكن است بار تجملاتی داشته باشد به یك طرح مینیمالیستی رسید. سادگی موضوعات و بیان آنها به فرم خاص مثل اشكال هندسی نیز ازمشخصه هایی است كه این سبك دارد.

وی با اشاره به تفاوت سبك طراحی صحنه با نمایشنامه گفت: طراحی صحنه می تواند سوررئالیست باشد در حالیكه متن نمایشنامه به صورت رئالیست ارائه شده است و این دو مقوله خیلی با هم در تضاد نیست.

این طراح صحنه تئاتر با بیان این كه سنت شكنی در تئاتر باید وجود داشته باشد، یادآور شد: اگر موضوع نمایشنامه ای در خرابه اتفاق افتاده باشد می توان با ابتكاری تازه مخاطب را به جای حضور در سالن نمایش به محیط  برد.

وی درخاتمه خاطر نشان كرد: كنش خلاق موضوعی است كه در میان طراحان ما كم رنگ شده است و باید آن را احیا كرد.

شایان ذكر است، كارگاه‌های آموزشی بیست و سومین جشنواره سراسری تئا‌تر سوره ماه تا 27 مهر ماه در سالن اوستا و پلاتو یك مجموعه حوزه هنری از ساعت 10:30تا 12:30 توسط مدرسان و اساتید برجسته تئاتر كشور برگزار می شود.