پیشینهٔ تاریخی بقیع به دوران قبل از اسلام می‌رسد ولی در کتب تاریخی به روشنی قدمت تاریخی آن مشخص نشده‌است. بعد از هجرت مسلمانان به مدینه، بقیع تنها قبرستان مسلمانان بود، مردم مدینه قبل از آمدن مسلمانان به آنجا اجساد مردگان خود را در دو گورستان «بنی‌حرام» و «بنی‌سالم» و گاهی نیز در خانه‌های‌شان دفن می‌کردند (۱) و در واقع بقیع اولین قبرستانی است که به دستور پیامبر اسلام و توسط مسلمانان صدر اسلام ساخته شد.
به گزارش خبرایران، اولین کسی که در آنجا به توصیه پیامبر دفن شد عثمان بن مظعون بود که از دوستان نزدیک پیامبر و امام علی بن ابیطالب (ع) به شمار می‌رفت.پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد (ص) برخی از شهدای بزرگ جنگ اُحُد و یکی از فرزندانشان بنام ابراهیم (ع) را در آنجا به خاک سپرد. بعدها که خلیفه چهارم در قبرستان یهودی‌های مدینه به نام حس کوکب دفن شد، معاویه بقیع را به قدری وسعت داد که قبر عثمان در بقیع قرار گرفت.بقیع هم اینک مدفن ۴ امام شیعه ( ذوات مقدسه امام حسن مجتبی، امام سجاد، امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیه السلام) است.همچنین قبر بیشتر همسران و نیز عباس عموی پیامبر و حضرت فاطمه بنت اسد، مادر امام علی ابن ابی طالب (ع)، حضرت ام‌البنین (مادر ابوالفضل العباس علیه السلام) و برخی دیگر از بزرگان اسلام در این قبرستان قرار دارد. قبرستان بقیع در چند قدمی مسجد النبی است.
ویژگی‌های بقیع
قبرستان بقیع دارای دو درب ورودی بوده که یک درب همیشه بسته، و درب دیگر، از صبح تا غروب هر روز بر روی زائران باز بوده است. اما در سالهای اخیر زیارت تنها در ساعات ابتدایی بعد از اذان صبح میسر است. حرم بقیع حالت هشت ضلعی داشته است.میرزا محمدحسین فراهانی در سفرنامه‌اش این‌گونه آورده‌است که:اول چهار نفر از دوازده امام است که در بقعهٔ بزرگی که به صورت هشت ضلعی ساخته شده و اندرون و گنبد آن سفیدکاری است. [۲]
ویژگی بعدی، داشتن محراب است و این که حرم، خادمانی نیز داشته‌است. حرم ائمهٔ بقیع مانند سایر حرم‌ها دارای ضریح، روپوش، چلچراغ، شمعدان و فرش بوده‌است.ابن‌جبیر می‌نویسد:قبرشان بزرگ و از سطح زمین بلندتر و دارای ضریحی از چوب می‌باشد که بدیع‌ترین و زیباترین نمونه‌است از نظر فن و هنر. و نقوشی برجسته از جنس مس بر روی آن ترسیم شده و میخ‌کوبی‌هایی به جالب‌ترین شکل در آن تعبیه شده که نمای آن را زیباتر و جالب‌تر نموده‌است. [۳]
محمد لبیب مصری که در سال ۱۳۲۷ هـ.ق به مدینه سفر کرده، می‌نویسد:در آنجا گنبدی معروف به «قبه‌البین» قرار دارد که حجره‌ای در آن وجود دارد و در میان آن گودالی است که ادعا می‌کنند، جایگاه افتادن دندان پیامبر است. و ضریح امام حسن در داخل قبه‌ای است و از فلز ساخته شده‌است و خطوط فارسی بر آن نقش بسته است. به گمانم از آثار شیعیان عجم باشد.
ویرانی قبور ائمه بقیع
ملعون های وهابی در ۸ شوال ۱۳۴۳ (هجری قمری) (فروردین ۱۳۰۵خورشیدی) آرامگاه امامان بقیع را ویران کردند که به این روز یوم الهدم می‌گویند.تا آن زمان بر روی مزارهای پیشوایان و سایر بزرگان اسلام که در مدینه مدفون بودند گنبدها و بناهایی قرار داشت. پیشوایان بقیع در بقعه بزرگی که به طور هشت ضلعی ساخته شده بود و اندرون و گنبد آن سفیدکاری شده بود مدفون بودند. پس از تسلط وهابیان بر مدینه آنها ضمن تخریب قبور آثاری که بر روی قبور قرار داشت را نیز از بین بردند.این حرکت وهابیان اعتراضات جهان اسلام را در پی داشت. علاوه بر ویرانی مزار امامان شیعه، مزار عبدالله بن عبدالمطلب و آمنه، پدر و مادر پیامبر اسلام، عباس عموی پیامبر و اسماعیل از فرزندان امام جعفر صادق نیز به طور کامل ویران شد.این اقدام پلید وهابیان اعتراضات گسترده‌ای را در جوامع مسلمان و خصوصاً ایران برانگیخت. هم‌زمان با انتشار اخبار هجوم وهابی‌ها به مدینةالنبی و تخریب آثار تاریخی اسلامی، سید اشرف‌الدین گیلانی معروف به «نسیم شمال» شعری در رثای این واقعه سرود که در روزنامه‌اش با عنوان «همت کنید راجع به مدینه طیبه» به چاپ رسید.
برنامه وهابیت برای قبرستان بقیع در سالهای آینده
امروز که چندین سال از سالروز حزن انگیز تخریب بارگاه ائمه بقیع می گذرد شاید کمتر کسی فکر کند که جریان انگلیسی صهیونیستی وهابیت در صدد است تا قبرسان بقیع را به ظور کامل از کنار مسجد نبی بردارد و آن را تسطیح کند.در تصویری که خبرنگار مرصاد از نقشه توسعه مسجدالنبی ثبت کرده است خیابانی که منتهی به مسجد مباهله ( خیابان ملک عبدالعزیر در مدینه) می شود در قسمت شمالی تصویر در آینده تبدیل به قسمتی از صحن مسجدالنبی خواهد شد. عملیات عمرانی این ساخت و ساز هم اکنون در این خیابان در حال انجام است.
تصویری از آینده طرح توسعه مسجدالنبی که در آن قبرستان بقیع تسطیح شده است
اما قبرستان بقیع که در شرق این خیابان واقع شده است و از دربهای شماره ۳۶ و ۳۷ کنونی صحن مسجدالنبی قابل دست رس است در این تصویر کاملا تسطیح شده دیده می شود و اثری از قبور در آن دیده نمی شود.نقشه این طرح توسعه در مکانی دور از چشم عمده زائران و روبه روی دادگستری شهر مدینه (مجمع المحاکم الشرعیه) و در خیابانی به نام ابو ایوب انصاری نصب و در ذیل آن وعده تکمیل تا ۵ سال آینده داده شده است.سابقه پلید وهابیت در تخریب قبور ائمه بقیع، کوچه های بنی هاشم و خانه های ائمه اطهار و قبر عبدالله پدر بزرگوار پیامبر اسلام نشان می دهد که جنایات اینچنینی از سوی آنها انتظار می رود و انتشار محدود چنین تصاویری نیز برای سنجش بازخوردهای عمومی انجام می شود.
۱- تاریخ حرم ائمه بقیع / ص۶۱
۲- سفرنامه میرزا محمدحسین فراهانی، ص۲۳۸
۳- رحله ابن جبیر، ص