خبرایران:داستان NFC در ایران از آن داستان های جالبی است که ظاهرا سر درازی دارد. فناوری ارتباطی میدان نزدیک یا NFC در سراسر دنیا برای اتصال دستگاه‌ها به هم و انجام پرداخت و برقراری ارتباط به کار گرفته می‌شوند.
داستان NFC در ایران از آن داستان های جالبی است که ظاهرا سر درازی دارد. فناوری ارتباطی میدان نزدیک یا NFC در سراسر دنیا برای اتصال دستگاه‌ها به هم و انجام پرداخت و برقراری ارتباط به کار گرفته می‌شوند. در حالی‌که عمر فناوری‌ها و سرعت انتقال آنها بسیار کوتاه‌تر از قبل شده اما با وجود گذشت بیش از یک دهه از رونمایی این فناوری، به کارگیری آن در کشور با اما و اگرهای زیادی روبه‌روست و شرکت‌های بزرگی که سودای فعالیت در این حوزه را دارند هنوز ناهمواری‌های زیادی بر سر راه خود می‌بینند. ناهمواری‌هایی که به نظر می‌رسد دشوارترین آنها، گلوگاه قانون‌گذاری و دغدغه امنیت مقامات دولتی بر سر این فناوری باشد. هرچند امنیت دغدغه بسیار مهم و اساسی در همه جنبه های فعالیت های اقتصادی است اما سوال اینجاست که آیا می توان به این بهانه دست از توسعه خدمات کشید؟ برای پاسخ به این سوال، به سراغ محمد نژادصداقت، مدیرعامل شرکت اتیک (یکی از شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی) رفته ایم و با او گفتگویی انجام داده ایم.
با اولین زمزمه‌های پیدایش فناوریNFC در ایران به سرعت بحث مجوز مطرح شد. شاپرک اعلام کرد که این فعالیت نیازمند اخذ مجوز از شاپرک و بانک مرکزی است، اما هنوز مجوزی صادر نشده است. علت چیست؟
اگرچه استفاده از ابزارهای مدرن پرداخت می‌تواند بار زیادی از روی دوش بانک ها و شبکه‌ها بردارد، اما بدون شک موانعی هم وجود دارد که آنها از خیر NFC می‌گذرند. مساله اینجاست که PSP ها و هزینه‌ای که در این حوزه کرده‌اند تنها شرط لازم برای راه‌اندازی این سرویس نیست و موبایل‌ها و بانک‌ها هم باید با این فناوری سازگار و به روز شده باشند. هنگاهی که مردم موبایل را به جای کارت برای پرداخت انتخاب می‌کنند این سوال پیش می‌آید که اگر تلفن‌همراهی که امکان دسترسی به حساب بانکی را دارد با مشکلاتی مانند سرقت مواجه شود چه برسر حساب کاربر خواهد آمد؟ به غیر از تدوین دستورالعمل و قانون، بانک‌ها هم نیاز دارند سرمایه‌گذاری روی این طرح انجام دهند اما زمانی که روند قانونی و سیاست مشخصی برای این کار وجود ندارد، بانک‌ها هم ریسک این سرمایه‌گذاری را بالا می بینند و از آن اجتناب می‌کنند. شاید علت این اجتناب از سوی بانک ها را بتوان در اتفاقات گذشته جستجو کرد، مانند ماجراهایی که برسر کیف پول الکترونیکی رخ داد.
بله طرحی که با امیدهای زیادی به عنوان یک طرح پیشرو ارائه شد...
متاسفانه کیف پول الکترونیکی سرنوشت نافرجامی پیدا کرد. قرار بود در این طرح به جای پول نقد در پرداخت‌های خرد، از کارتی به نام کیف پول الکترونیکی استفاده شود کارتی که بدون نیاز به رمز، پرداخت‌ها را با سرعت انجام دهد. اما سرنوشتی جز فراموشی پیدا نکرد و عدم حمایت بانک مرکزی و نبود قوانین و سازوکارها آن را به حاشیه راند. طرح‌هایی این چنینی برای پا گرفتن و توسعه نیاز به اقدام و حمایت جدی نهادهای اقتصادی، قانون‌گذاران و همچنین آموزش شهروندان دارد اما زمانی که اراده‌ای از سوی این نهادها وجود ندارد و سرمایه‌گذاران هم حمایت یا دست کم رویکرد مثبت را نمی‌بینند طبعا نمی‌توان آینده خوبی هم برای آنها متصور بود. از سوی دیگر، در سال‌های اخیر فین‌تک‌ها هم در کنار سایر بخش‌های کسب و کار مدرن شروع به کار و توسعه کرده‌اند و وزیر ارتباطات هم در مهرماه سال گذشته گفته بود که افراد می توانند به واسطه طرح پول الکترونیکی که با همکاری بانک مرکزی پیگیری می‌شود، از تلفن همراه خود به‌عنوان یک کارت‌بانکی استفاده کنند. البته به تازگی هم مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی اعلام کرد که زیرساخت های لازم برای این کار آماده شده و تا پایان امسال این طرح عملیاتی خواهد شد.
شما فکر می کنید که بر اساس این گفته ها، می توانیم تا پایان سال از این فناوری در کشور استفاده کنیم؟
معتقد هستم که این صحبت ها، بارقه های امید را در دل فعالان و سرمایه‌گذاران روشن کرد و گمانه‌زنی‌هایی پیرامون زمان راه اندازی و عملیاتی شدن NFCو سرویس‌های مربوط به آن رقم خورد، به نحوی که برخی از شرکت های پرداخت که پیش از این هم سیستم های NFC خود را رونمایی کرده بودند، مجددا از این سامانه رونمایی کردند. اما به نظر می‌رسد تعلل در اقدام عملی ریشه دیگری دارد و آن را باید در خاک قانون گذاری و سیاست بانکی جستجو کرد. همانطور که گفته شد در حوزه بانکی، امنیت مساله بسیار مهم و حیاتی است اما این که به بهانه امنیت، سرمایه‌گذاری و روند مدرن شدن را کنار گذاشت به هیچ‌وجه قابل قبول نیست، به خصوص زمانی که راه‌ها برای چاره‌اندیشی در این حوزه هم بسته نیستند و می‌توان تمهیداتی اندیشید که مانند بسیاری از فناوری‌های دیگر که در ابتدا با پرسش‌های بسیاری مواجه بودند بهره‌برداری از فناوری‌های جدید، امنیت را با کمترین خطر مواجه کند. البته با تاسف بسیار، زمانی که از NFC حرف می زنیم دیگر نمی توانیم آن را یک فناوری جدید در دنیا بدانیم.
پیشنهاد شما برای اجرایی شدن کامل NFC چیست؟
اجرای چنین پروژه هایی در ابتدا نیازمند آن است که نهادهای ناظر و امنیتی در حوزه بانک به بخش خصوصی اعتماد کنند و این فرصت را به آنها بدهند که با به کاربردن فناوری های جدید از بار بر شبکه بانکی بکاهند و در نتیجه کار مردم را آسان کنند. NFC از جمله بحث هایی است که گره آن را می توان به راحتی با دست و نه با دندان باز کرد. چرا که هم تلفن‌های همراه هوشمند ضریب نفوذ زیادی در جامعه پیدا کرده‌اند و هم شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت که دستگاه های کارتخوان نصب شده آنها در تعداد بالا از این امکان برخوردارند، کم نیستند. اگر شاپرک و بانک مرکزی یاری‌گر سرمایه‌گذارانی باشند که به فکر نوآوری در فضای کشور هستند، هیچ کس بیش از مردم و کارآفرینان از این موضوع منتفع نمی‌شوند، اما این سرمایه‌گذاران در حال حاضر چیزی جز آشفتگی و سخنانی که گاه و بیگاه بدون اقدام مقتضی زده می‌شود، نمی‌بینند و در انتظار زمانی هستند که نهادهای قانونگذار دست از انفعال یا مخالفت بردارند، به روند توسعه این بخش از صنعت کشور هم فکر کنند و اراده تغییر و نوآوری داشته باشند
محمد نژادصداقت