خبرایران: کتاب دانشنامه جهانی شدن توسط یکی از برجستهترین زعمای علوم اجتماعی در دوران معاصر و یکی از شاخصترین و تاثیرگذارترین نظریه پردازان اجتماعی یعنی جورج ریتزر تدوین و ویراستاری شده است.
ریتزر استاد شهیر و پرآوازۀ جامعه شناسی، نظریۀ اجتماعی و نظریۀ سیاسی در دانشگاه مریلند است که به خاطر پژوهشها و تحقیقات ارزشمند در حوزههای مختلف علوم اجتماعی، جوایز متعدد جهانی و بینالمللی را از آن خود کرده است.
کتاب دانشنامۀ جهانیشدن بیتردید از معتبرترین و جامعترین منابع مرجع و یکی از روزآمدترین مآخذها در نوع خود است که در حوزۀ علوم اجتماعی و علوم انسانی به رشتۀ تحریر و تدوین درآمده است. در این اثر بیش از 600 مدخل یا در حقیقت مقالۀ کوتاه توسط 411 تن از خبرهترین محققان و استادان رشتههای مختلف علوم اجتماعی و انسانی تالیف و ارائه شده است.
مداخل براساس حروف الفبایی تنظیم و تدوین شدهاند و دربردارندۀ مفاهیم، الگوها، پارادایمها، نظریهها، رویکردها، و منظرهای تحلیلی و تبیینی مختلف و بعضاً متباینی هستند که در نوع خود ژرفا و غنای بیبدیلی به این اثر بخشیده است. گسترۀ متنوع و متکثر رشتههایی که مداخل مذکور از درون آنها و بر مبنای مقتضیات و بایستههای مرتبط با این رشتهها گزینش شدهاند، موید و متضمن سرشت بین رشتهای دانشنامۀ جهانیشدن محسوب میشود. رشتههایی چون جامعهشناسی، علومسیاسی، اقتصاد، انسانشناسی، تاریخ، جغرافیایانسانی و مانند آنها. باچنین ویژگی و سرشت بینارشتهای، دانشنامه به ارزیابی و بررسی نظریههای بنیادین و واقعیات انکارناپذیرِ امروزینِ فرایند جهانیشدن پرداخته است .
علاوه برسرشت و رویکرد بینارشتهای، اثر حاضر به لحاظ حوزه وگسترۀ مطالب و مضامین نیز وجهی بینالمللی و جهانی دارد و طیف وسیع و متنوعی از موضوعات و عناوین را در بر گرفته است؛ از آب، آبگونگی، آوارگی و آیین هندو تا همگنسازی، هویتها، یورو، یونسکو و یهودیت. با درنظر آوردن این گسترۀ فراخ دامن، کتاب حاضر منبعی معتبر، یکه و روزآمد برای همۀ علاقهمندان و مخاطبان علوماجتماعی و بویژه علاقهمندانِ موضوع جهانیشدن به شمار میرود. از ویژگیهای اساسی این اثر آن است که صرفاً به بیان مباحث نظری بسنده نمیکند و یا در چارچوب قواعد، الگوها ودریافتهای انتزاعی و تجریدیِ محض گرفتار نمیآید، بلکه از این تنگناها و گسستها فراتر رفته و با ترکیب رویکردها و رهیافتهای روششناسیکِ تحلیلی و انتقادی، توجه به امور واقع و فکتها، مناسبات، موضوعات و فرایندهای عینی و ملموسِ ابژکتیو و تجربیِ متعدد و متنوعی را در کانون توجه وتحلیل خود قرار داده است. برای نمونه اسنادی از پروتکل کیوتو تا اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و ...که هرکدام بر مبنای اهمیت و مقتضایی که در پیوند با فرایند جهانیشدن داشته و دارند،گزینش و گنجانده شدهاند. کتاب از روی ویراست نخست منتشره در سال 2012 به زبان فارسی ترجمه، چاپ ومنتشر شد. در ترجمه متن فارسی دقت و تاملِ همهسویهای به عمل آمد: متن فارسی اثر هم به لحاظ نگارشی، یکدستسازی رسمالخط، رعایت قواعد و التزامهای سجاوندی، اسامی، اصطلاحات و هم به لحاظ محتوایی و مفهومی و مطابقت ترجمه با متن اصلی ویراستاری شد.
ترجمه و چاپ اثری سترگ و ارزنده و درنوع خود سخت و دشوار، مشتمل بر بیش از 600 مدخل یا نیممقاله از 411 تن از استادان و محققان برجستۀ علوم اجتماعی نیز در جای خود کاری است کارستان و نقطۀ عطفی درخور و شگفتی مینماید: ظرف مدت یکسال ترجمه به پایان رسید، خرداد1393 کار ترجمه آغاز شد و تیر 1394 به انجام رسید. همۀ مراحل فنی اعم از تایپ ونمونه خوانی، حروفنگاری و صفحهآرایی، لیتوگرافی، چاپ و صحافی و ...نیز مدتی نزدیک به یک سال طول کشید تا درنهایتاً واخر تابستان 1395 آمادۀ عرضه به بازار شد.
از جمله ویژگیهای مهم این اثر که آن را از دیگر نمونههای مشابه متمایز میکند نوع برخورد و موضعگیری آن است: این کتاب صرفاً به بیان مواضع و دیدگاههای همسو و موافق و همدلانه با فرایند جهانیشدن برنخاسته است. بل مشتمل بر بیشمار دیدگاهها، نقطهنظرات، رویکردها و پارادایمهای متفاوت و بعضاً متضاد پیرامون پدیدۀ جهانیشدن است. به طوری که حتی یک بخش مستقل آن ذیل عنوان صور دیگر جهانی شدن، مشتمل بر 14 نیممقاله یا مدخل مستقل است که موضع آنتاگونیستی در رویارویی با جهانی شدن دارند. علاوه براین، بیش از پنجاه مدخل نیز واجد جهتگیریهای انتقادی و چالشگرانه در برابر پدیدۀ جهانیشدن هستند که از مواضع چپ، سوسیالیست، مارکسیست، تا مواضع راست، محافظهکارانه و همینطور مواضع بنیادگرای دینی، رویکرد اسلامی و نظایر آن طرح و ارائه کردهاند.
بیش از ششصد مدخل ذیل 26 ردۀ اصلی دستهبندی و تدوین شدهاند از جمله: آموزش و پرورش، اقتصاد، اقلیت ـ اکثریت، اینترنت/ رایانه، بهداشت، تضاد، جغرافی، جمعیتنگاری، جنبش اجتماعی، جنس و جنسیت، دین، رسانهها اط
لاعات، سازمانها، سیاست، شهری/شهرنشینی، صور دیگر جهانیشدن یا دگرجهانیشدن، علم و فناوری، غذا، فرایندها، فرهنگ، قشربندی، قوانین، موافقتنامهها، بیانیهها و سایر مدارک، محیطزیست، مشکلات، مفاهیم، نظریه و بالاخره ورزشها.
همۀ آنچه گفته شد، بیانگر اهمیت و حساسیت فزایندۀ موضوع جهانیشدن است،که روز به روز هم دامنه و ابعاد آن درحال بسط وگسترش است و هم، چنان که خود ریتزر در یادداشتی که بر ترجمه فارسی نوشته، روندی پیوسته درحال تغییر و دگرگونی است. اثری از این دست بیتردید صرفاً به منظور فهم و درک واقعیت این پدیده در مقطع زمانی معین تمهید و تدوین نشده است.
ویژگی اساسی دیگر این اثر آن است که بسیاری از مدخلهای آن جنبۀ عام و فراگیر دارند، هم به لحاظ محتوا و موضوع، هم به لحاظ حوزهها و رشتههای مورد پوشش. در واقع اثر چنان خصلت بینارشتهای یافته که مخاطبان، دانشجویان و استادان بسیاری از رشتههای علوم اجتماعی و انسانی میتوانند از دستاوردهای این اثر بهرهمند و منتفع شوند.
به این ترتیب دانشنامۀ حاضر بهترین و مناسبترین فرصت و موقعیت برای همه علاقهمندان و مخاطبان خرد و کلان به شمار میرود تا بر دامنۀ دانش و اطلاعات خود در حوزههای مختلف علوم اجتماعی و انسانی، به ویژه در پیوند با پدیده جهانیشدن، بیفزایند. هم از این روست که دانشنامۀ حاضر رسالت تاریخی سترگ و عظیمی بردوش خود دارد و قطعاً در زمانی نه چنان دور، دریچهها و چشماندازهایی روشن به روی افقهای موضوعات جدید و نو خواهد گشود، که این نیز خود تکلیفی است گرچه صعب و دشوار، اما نه غیر ممکن و مالایطاق.