خبرایران: نظام مددکاری اجتماعی در ایران باید مورد بازبینی قرار گیرد تا بتواند در پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی ایفای نقش کند.» این مطلب، مورد توافق شرکت‌کنندگان در هفتمین نشست ستاد کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی حوزه سلامت قرار گرفت.
به گزارش خبرایران از پایگاه معاونت اجتماعی وزارت بهداشت؛ در این نشست که به ریاست دکتر سید محمدهادی ایازی، معاون اجتماعی وزارت بهداشت، برگزار شد، نخست مدیرکل مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی، گزارشی از وضعیت مددکاران اجتماعی بیمارستان‌ها ارایه داد. دکتر علی ماهر در ادامه خواستار تثبیت اداره مددکاری در معاونت درمان وزارت بهداشت و پیش‌بینی ارایه خدمات مددکاری در حوزه بهداشت و درمان شد. وی همچنین پیشنهاد ایجاد شبکه‌های حمایتی محلی، تخصصی کردن ناوگان مددکاری، تدوین و استقرار نظام ثبت مددجویان و خدمات مددکاری در سطوح مختلف، بازنگری سرفصل‌های تئوری و عملی در دروس دانشگاهی مددکاری، و اختصاص سهمیه نیروی متخصص مددکاری با مدارک تحصیلی مرتبط در دوره‌های آزمون ادواری و استخدامی را مطرح کرد.
ماهر با اشاره به این‌که طرح کمک‌یار در 14 بیمارستان به صورت پایلوت در حال اجرا است، افزود: همان‌گونه که پزشکان بخشی از وظایف قابل واسپاری خود را به به‌ورزان واگذار کرده‌اند، مددکاران نیز می‌توانند برای برآورده کردن انتظارات از آنان، بخشی از وظایف را در قالب نظام جامع مددکاری اجتماعی، با استفاده از سایر ظرفیت‌های بیمارستانی به انجام برسانند.
سپس دکتر محمدتقی جغتایی، مشاور وزیر بهداشت در امور توان‌بخشی، با تاکید بر این‌که مددکاری حلقه مهم ارایه خدمات سلامت است، اضافه کرد: در کشورهای دنیا بر حسب نوع خدمات مددکاری، گرایش‌های مختلفی وجود دارد و تلقی اشتباه از مددکاری، باعث شده تا افراد دیپلمه و زیردیپلم به عنوان مددکار مشغول به کار شوند. جغتایی پیشنهاد کرد تا در دانشگاه‌های بهزیستی، علامه طباطبایی و کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، کارشناسان این رشته با روی‌کرد بیمارستانی تربیت شوند و برای این حرفه، ساختار سازمانی تعریف و به تقویت مبانی عملی و پژوهشی آن پرداخته شود.
دکتر احمدعلی نور بالا، مشاور وزیر در امور سلامت روان، نیز ادامه داد: در مقایسه با کشورهای دیگر، از لحاظ نیروی متخصص در زمینه پزشکی و امکانات دارویی و تجهیزات فاصله نداریم، اما در حوزه خدمات پیراپزشکی و از جمله مددکاری، فاصله زیاد است. ارزیابی روانی اجتماعی، کار ثقیلی است که نقش اجتماعی آن باید پررنگ شود. نوربالا، همچنین پیدا کردن و شناخت عوامل اجتماعی موثر بر بیماری و عود بیماری را کارکرد مهم نظام مددکاری دانست و بنابراین پیشنهاد کرد مددکار با گرایش بیمارستانی تربیت شود.
در ادامه دکتر علی اصغر فرشاد، قائم‌مقام معاونت اجتماعی و مدیرکل مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت، گفت: اگر انتظاراتی را که از مددکار در بیمارستان‌ها داریم تعریف کنیم و بدانیم ایفای این نقش چه سطحی از تحصیلات را می‌طلبد، می‌توانیم آن را سطح‌بندی کنیم، مثلا بخش خدمات ساده به رابط بهداشتی منطقه یا داوطلب خدمات مددکاری سپرده شود و آن‌گاه مددکار متخصص در بیمارستان بر کار او نظارت کند. بدین‌ترتیب در کوتاه مدت حجم کار مددکار کاهش پیدا می‌کند و در بلندمدت می‌توانیم کیفیت کار را بالا ببریم و نیروها را تقویت کنیم.
دکتر ناصر کلانتری، قائم‌مقام معاونت بهداشت، با یادآوری این نکته که در این جلسه بحث تربیت و تحصیلات مددکار مطرح نیست، اضافه کرد: باید ببینیم مددکار را در بیمارستان برای چه کارهایی می‌خواهیم؟ در حوزه شبکه‌های بهداشت ما قادر نیستیم در مورد مسایل اجتماعی مددجویان اقدام کنیم، بنابراین ما از بهزیستی مددکار می‌خواهیم. شبکه بهداشت از این موضوع استقبال می‌کند تا از مددکاران در نقاط پرآسیب استفاده کند.
دکتر سعید نمکی، معاون توسعه امور اجتماعی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، نیز در این نشست گفت: اگر پزشکی و پرستاری جامعه‌نگر و سلامت‌محور داشتیم، پزشک و پرستار هم خودشان به نوعی مددکار بودند. با وجود این که فعالیت‌های پزشکی، پرستاری و مددکاری، مکمل یک‌دیگرند، اما هیچ یک به طور کامل و دقیق از فعالیت دیگری در قبال بیمار اطلاعی ندارند. سلامت زیستن به معنای درمان صرف نیست، بلکه فراهم ساختن شرایط مداوای اجتماعی-روانی و کاهش آلام بیمار است. در یک کشور اروپایی، از ابتدای ورود بیمار به بیمارستان، پزشک و پرستار شرایط روحی و اجتماعی بیمار را بررسی و در فرآیند درمان لحاظ می‌کنند و بدین‌ترتیب کارکرد کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی را هم خواهند داشت. پیشنهاد من، توجه خاص به بحث آموزش مددکاری در بیمارستان‌ها است.
دکتر حسن موسوی چلک، رییس انجمن مددکاران اجتماعی کشور، هم با اشاره به اهمیت ظرفیت‌های مددکاری در حوزه بهداشت و درمان گفت: نقش مددکار بیمارستان، تنها در واحد مددکاری محدود نمی‌شود و از آن‌جا که بیمارستان، محیطی اجتماعی است که اقشار مختلف مردم به آن‌جا مراجعه می‌کنند، پس می‌بایست خدمات مددکاری را به تمام حوزه‌های بهداشتی درمانی توسعه دهیم.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی کشور پیش‌نهادهایی را نیز در همین رابطه مطرح کرد و از جمله به تدوین نظام‌نامه مددکاری توسط وزارت بهداشت تاکید کرد تا بر این اساس مددکار بتواند در حوزه سیاست‌گذاری هم ایفای نقش کرده و از موازی‌کاری در وزارت بهداشت در این‌باره خودداری شود. وی افزود که در نظام‌نامه مددکاری، باید تمام سطوح قابل ارایه خدمات در نظر گرفته شود و نوع مداخله، متناسب با نوع آسیب باشد. موسوی چلک با تاکید بر این‌که شرح وظایف مددکاری بایستی برابر با انتظاراتی باشد که از مددکاری اجتماعی داریم، بازنگری و اصلاح نظام‌نامه مددکاری اجتماعی را ضروری دانست و آمادگی انجمن مددکاری اجتماعی ایران را برای همکاری در تدوین نظام‌نامه یادشده، اعلام کرد.
پس از ارایه دیدگاه‌های برخی دیگر از حاضران، دکتر ایازی گفت: در موضوع مددکاری اجتماعی، توجه داشتن به نقش مشارکت‌ها و استفاده از ظرفیت نیروهای مردمی ضروری است. معاون اجتماعی وزیر بهداشت، با اشاره به ظرفیت و اهمیت استفاده از گروه‌های داوطلب در کنار سیستم مددکاری بیمارستان‌ها برای ارایه خدمات به بیماران، گفت: برای هر بیمارستان، یک خیریه مددکاری می‌توان در نظر گرفت که دبیر آن، مسوول مددکاری باشد.
در انتهای این نشست مقرر شد تا کارگروهی متشکل از معاونت‌های وزارت بهداشت و انجمن مددکاری ایران تشکیل شود تا با توجه به فلسفه مددکاری اجتماعی در نظام سلامت جامعه محور، کارکردها و وظایف مورد انتظار از مددکاران اجتماعی را برآورد و بر اساس آن در باره نظام آموزش، به‌کارگیری و سنجش اثربخشی عمل‌کرد مددکاران اجتماعی حوزه سلامت پیشنهاد خود را ارایه کنند.
همچنین مقرر شد کارگروهی دیگر درباره پرورش ایده «خیریه‌های پشتیبان بیمارستان» بررسی و طرح اجرایی آن را آماده کنند.